Türkiye’nin ilk hızlı tren hattı, ülkemizin siyasi başkenti ile ekonomik başkentini birbirine bağlıyor.

Bu yazı 13 Şubat tarihinde güncel bilgilerle zenginleştirilmiştir

Türkiye’nin en yoğun yolcu trafiğinin olduğu güzergahta yapımına 2003 yılında başlanan yüksek hızlı tren projesi, üç büyük kentte kentiçi geçişin de yeniden düzenlendiği projelerle birlikte yürütüldü. 250 km/s hıza uygun olarak inşa edilen 533 km uzunluğundaki hat, Marmaray tünelini kullanarak İstanbul’da Halkalı’ya kadar uzanan, kıtalararası seyahat imkanı veren tek tren hattımız.

Zorlu rotada 18. yıl

2003’te çalışmaların başladığı güzergahta, bir dizi önemli proje de yürütüldü. Hem projede kimi beklenmedik zorluklarla karşılaşıldı, hem de birlikte yürütülen diğer projelerdeki gecikmeler yaşandı. Geçici çözümlerle başlatılan hızlı tren seferleri nedeniyle Ankara-İstanbul hattı başından bu yana makinistler için zorlu bir hat oldu.

2009 yılında Ankara-Eskişehir bölümünde Türkiye’nin ilk hızlı tren seferleri başlatıldı. Eskişehir kentiçi geçişin 5 yıl, Ankara kentiçi geçiş ve banliyö projesi Başkentray ise 9 yıl sonra tamamlandı.

2014 yılında Ankara-İstanbul seferleri başladığında ise, Marmaray projesi tamamlanmadığından İstanbul’da trenler Pendik’e kadar geldi. Güzergahta iki noktada (Bilecik’te T26 tüneli ve Sapanca’da Doğançay ripajı), zemin problemleri nedeniyle çalışmalar aksadığından, geçici olarak konvansiyonel hat kullanılarak çözüm bulundu. Bu iki noktada çalışmalar halen devam ediyor.

Hattın popülerliğini en çok arttıran gelişme, 2019 yılında Marmaray projesinin tamamlanarak Gebze-Halkalı hattının tümünün hizmete açılması oldu. İstanbul’da Pendik’e kadar gelebilen trenler, bu sayede Bostancı, Söğütlüçeşme, Bakırköy ve Halkalı’da durmaya başladılar. İstanbul-Ankara hızlı trenleri, şehir merkezinden şehir merkezine erişim süresinde uçaklara yakın bir taşımacılık yapmaya başladı ve çok büyük doluluk oranlarına ulaştı.

5 il, 14 durak, yılda 8 milyon yolcu

İstanbul-Ankara YHT hattınde trenler, 5’i İstanbul, 2’si Ankara’da olmak üzere 14 durakta duruyor, 5’i şehir merkezi olmak üzere 6 ili birbirine bağlıyor. Bu hat üzerinde İstanbul-Ankara ve Ankara-Eskişehir olmak üzere iki tren çalışıyor. Diğer 2 tren de bu hattı kullanarak Konya’ya ulaşıyor. Sadece bu hattı kullanan trenlerde 5 milyon, 4 trende ise yılda 8 milyon yolcu taşınıyor.

• İstanbul Ankara YHT
• Ankara Konya YHT
• Ankara Eskişehir YHT
• İstanbul Konya YHT

Trenler, Polatlı, Bozüyük ve Bilecik’te, şehir merkezinin dışında inşa edilen YHT garlarında duruyor. Ankara ve İstanbul’daki istasyonlar ise, hızlı tren ve banliyö trenlerinin birlikte kullanacağı şekilde inşa edildi. Eskişehir ve İzmit’te ise şehir merkezindeki mevcut tren istasyonları, YHT’lere de hizmet verecek şekilde düzenlendi.

Hedef: 3 saatte İstanbul’dan Ankara’ya

İstanbul-Ankara arası ilk seferler Pendik’e kadar yapıldığında seyahat süresi az sayıda istasyonda duran ekspres seferlerde 3,5 saate yaklaştı. Halen standart seferlerde Ankara-Pendik arası 4 saat, Ankara-Söğütlüçeşme arası 4,5 saat, Ankara-Halkalı arası ise 5,5 saat sürüyor.

Çalışmaların devam ettiği bölümlerin tamamlanmasıyla seyahat süresinin yarım saatten fazla kısalması bekleniyor. Ankara-Pendik arasında 3 saatte seyahat edebilmek için 2023 yılını beklememiz gerekecek.

Çalışmalar Bilecik ve Doğançay’da devam ediyor

Hatta 2021 yılı itibariyle inşaat çalışmalarının devam ettiği iki bölüm var. İlki Bilecik istasyonunun hemen güneyindeki T26 tüneli. Tünel kazı çalışmaları sırasında göçük oluşmuş, tüneli kazan TBM de göçük altında kaldığı için çalışmalar uzun süre sekteye uğramıştı. Halen trenler bu bölümden konvansiyonel hattı ve geçici olarak inşa edilen bağlantı hatlarını kullanarak geçiş yapıyor.

İkinci çalışma ise Doğançay ripajı olarak bilinen, Pamukova’dan Sapanca’ya uzanan bölüm. Gevşek zemin nedeniyle projenin yeniden gözden geçirildiği bu bölümü geçebilmek için hızlı trenler Pamukova’da konvansiyonel hatta geçiyor ve Arifiye üzerinden Sapanca’ya kadar bu şekilde devam ediyor. Bu bölüm tamamlandığında hızlı trenler Arifiye yerine Sapanca hızlı tren istasyonunda duracaklar.

İstanbul’a sadece CAF setleri geliyor

Gerek İstanbul-Ankara, gerekse İstanbul-Konya hattında sadece CAF setleri hizmet veriyor. İspanyol CAF firmasının ürettiği setlerden Türkiye’de 12 adet bulunuyor.

Filoya daha sonra katılan ve 19 adet bulunan Velaro setlerinin ise, hat çalışmaları tamamlanana kadar İstanbul’a gelmeyeceği anlaşılıyor. Bu setler Ankara-Konya hattında çalışıyor.

Kapak fotoğrafı: Dusko Djuric ©