Trenlerdeki yemekli vagonların işletilmesi için yeniden ihaleye çıkılıyor.

TCDD Taşımacılık, 7 ana hat trenindeki (Doğu, Vangölü, Güney Kurtalan, İzmir Mavi, Konya Mavi, 4 Eylül, Ankara) yemekli vagonların işletilmesi için ihaleye çıktı.

Türkiye gibi yemeğin çok sevildiği, uçak, deniz otobüsü, vapur gibi ulaşım araçlarında bile markalaşacak kadar başarılı girişimlerin olduğu bir ülkede ne yazık ki trenler benzer bir noktaya gelemedi. İşte trenlerde yemek hizmeti ile ilgili 10 sorun, 10 öneri:

İhalede hizmet içeriği öne çıkmalı

Yemekli vagonlar için açılan ihalede temizlikten kıyafete her türlü ince detay düşünülmüş, ancak sunulacak yiyecek ve içeceklerin içeriğine dair hiçbir koşul veya beklenti yok. Tek çeşit hazır bir çorba, vasat bir hamburger, sembolik kahvaltı ve soğuk hazır yiyeceklerden ibaret bir yemek hizmetini engellemek gerekiyor.

İhale süresi uzatılmalı

İhale iki sene için yapılıyor. Oysa yemeklerin çeşitlendirilmesi yatırım gerektirebilir. İki sene yapılacak yatırımların geri dönüşüne yetmeyebilir. İhale, hizmetin kalitesine ve çeşitliliğine ilişkin garantileri içererek ve kalite düştüğünde iptal etme hakkı vererek daha uzun süreler için yapılmalı.

Restoranların bir ruhu olmalı

Yemek yenilen yerleri çekici kılan biraz da ortamı ve sunumu. Tren restoranları ise vasat bir büfe görüntüsünü bir türlü aşamıyor. Fazla çeşit yok, adeta “biran önce ye ve kalk” deniyor. Bir dönem, Ankara Ekspresi’nin yemek vagonu şık bir restoranı andırır, tıklım tıklım dolu olur, sırf yemek için treni tercih edenler olurdu. Vagonun dış giydirmesinden çalışanların davranışına, yemeklerin çeşitliliğinden sunumuna bir ruha ihtiyaç var.

Standartlaşma, markalaşma şart

Yemek ihalesi, trenlerin kalkış noktalarına göre gruplar halinde yapılıyor. Bu da az bir sermaye ile ihaleye girilmesini kolaylaştırıyor. Ancak bir trendeki kötü bir yemek tecrübesi doğal olarak tüm trenlere mal edilecek. Ayrı ayrı işletmeler, bir standardın oluşmasını engelleyecek. Yemekli vagonlar dahil trenlerdeki tüm yemek hizmetlerinin tek bir işletmeci tarafından verilmesi tercih edilmeli, çeşitlilik ve kaliteye ilişkin standartlar talep edilmeli.

Bilinirlik arttırılmalı

Trenlerde nasıl bir yemek imkanı olduğunu önceden öğrenme imkanı yok. Yemekli vagonlardaki menü bir dönem internette yayınlandı, ancak sürekli hale gelmedi. Yemek vagonunun olmadığı gündüz trenlerinde ve uluslararası trenlerdeki yiyecek ve içecek konusunda ise bilgilendirme hiç yok. Hangi trende yiyecek ve içecek imkanların neler olduğu internet sitesinde açıkça belirtilmeli.

Yeniliklere imkan verilmeli

Farklı trenlerin yolcularının farklı alışkanlıkları, farklı ihtiyaçları olabilir. Talep gören yiyecekler mevsimlere ve trenin saatine göre değişiklik gösterebilir. İşletmecinin bunlara yönelik farklı ürünler çıkarmasına, yeni ürünler denemesine, farklı fiyatlandırmalar kullanmasına izin verilmeli.

Yorumlar/şikayetler görünür kılınmalı

Bir hizmeti mükemmelleştirmenin en önemli yolu şikayetleri, beğenileri ve önerileri ciddiye almak. TCDD Taşımacılık, yemeklere ilişkin şikayet, beğeni ve önerileri görünür kılmalı, işletmecinin şikayetlere cevap vermesini talep etmeli.

Tedarik noktaları çeşitlendirilmeli

Yemekli vagonlara yiyecek tedariği sadece çıkış noktalarında yapılıyor. Yolculuktaki talep planlananın üstündeyse veya çok tedbirli davranıldıysa, yolculuğun ilerleyen bölümlerinde pek çok çeşit tükenebiliyor. Oysa trenin daha uzun bekleme yaptığı ana istasyonlarda, önceden haberleşmek ve ihtiyaçları karşılamak oldukça kolay.

Kullanım kuralları açık olmalı

Bir yemek vagonu her masa tam dolu olduğunda yaklaşık 50 kişi alıyor. Trenler ise bunun çok daha üstünde yolcu taşıyorlar. Dolayısıyla masaların tam kapasite kullanılması, birlikte seyahat etmeyen yolcuların aynı masada oturabilmesi, masada yer bulan kişilerin, özellikle bekleyen varsa, makul bir sürede masadan kalkması hem işletme verimliliğini arttıracak, hem de daha çok yolcunun yararlanmasını sağlayacak. Tüm yükü işletmeciye bırakmayıp bu tür kuralları açık bir şekilde ilan etmek gerekli.

Değişim hissettirilmeli

Yeni başlayacak bir işletmeci, geçmişin tüm olumsuz izlenimlerini miras alacak. Daha önce yemek hizmetinden memnun kalmamış olanlar, tedbirli gelecekler ve muhtemelen yemek vagonuna gitmeyecekler. Yeni ve iyi bir hizmet başlıyorsa, etkin bir tanıtım/duyuru yapılması önemli.

Kapak fotoğrafı: Steve Hobson ©