Demiryolunda hasar ve kayıp söz konusu olduğunda izlenmesi gereken adımlar.

Kısmi kayıp veya hasar demiryolu veya hak sahibi tarafından tespit edildiğinde veya öyle olduğu sanıldığında, demiryolu yetkilileri ve mümkünse hak sahiplerinin huzurunda zararın cinsine göre eşyanın durumunu, miktarını ve mümkün olduğunca zararın önemini, sebebini ve meydana geldiği yeri belirten bir tutanağın düzenlemesi ve bir nüshasının hak sahibine verilmesi gereklidir.*

Demiryolları bundan imtina edemediği gibi, bu tutanağın düzenlenmemesi durumunda hak sahipleri de bir iddiada bulunamaz.

Hak sahibinin, tutanakta belirtilen hususlar yeterli bulmaması durumunda, eşyanın durumunu miktarını ve zarar nedenini taraflarca veya mahkeme tarafından görevlendirilen bir uzman tarafından tespitini isteme hakkı bulunmaktadır.**

Bu kapsamda uluslararası bir taşımada herhangi bir şüphe üzerine ve bir hasar veya noksanlık tespiti halinde, demiryollarının ortak sorumluluğu bulunur. Bu yüzden de tutanak için tüm demiryolu taraflarının kabul ettiği ortak bir format belirlenmiştir: CIT 20 formu.

CIT 20 formunda kurşun durumu, yükleme durumu, vagonla ilgili kusurlar, muşamba ile ilgili bilgiler ve diğer önemli görülen durumlar mutlak surette yazılmalıdır.

Düz beyaz kağıda veya CIT 20 formu dışında herhangi bir kağıda yazılan tutanak geçersizdir. Demiryollarının ortak sorumluluğuna dayanak olamaz. Bu tür belgeler, sadece o demiryollarını ve o belgeyi imzalayanı bağlar.

Sadece bir kişi tarafından imzalanan tutanak geçersizdir. Yabancı garlarda bir tutanak düzenlenmişse, TCDD tarafından da ayrı bir tutanak düzenlenmelidir.

Varış istasyonunda tutanakta belirtilenlere ek bir durum tespit edilirse, tutanağın altına not olarak yazılıp imza altına alınması yeterlidir.

Bir hasar veya noksanlıkla karşılaşılması halinde düzenlenmiş bulunan tutanak (CIT 20) esas alınarak ve CIM’in ilgili maddelerine göre belirlenen tutar TCDD tarafından sadece hak sahibine tazminat olarak ödenir.

Bu yüzden, hak sahibininin tazminat talebini, eşya için alıcıya verilen, giden eşya için göndericiye verilen taşıma belgesi asılları ve dilekçesi ile birlikte varsa noksan veya hasarlı eşyalara ait fatura asıllarını TCDD işyerlerine vermesi gerekir.

Ödenen tazminatlar CIM’ın ilgili maddeleri doğrultusunda sorumluluğun tespiti yapılarak ilgili demiryolu idaresinin hesabına borç kaydedilir. Eğer sorumluluk tespit edilemiyorsa sorumlu idareler arasında kilometrik esasa göre pay edilir.