Geçtiğimiz iki yıla damgasını vuran Covid-19 salgını, herşeyi olduğu gibi demiryollarını da derinden etkiledi.

Hızlı trenler, elektrifikasyon, serbestleşme gibi bir dizi önemli değişim ile kabuk değiştirme çabasındaki demiryollarının geçtiğimiz iki yılına pandemi damgasını vurdu. Yeni tren hatlarının açılması, turistik tren projeleri, uluslararası bağlantılar, yeni YHT setlerinin kullanımına ilişkin tüm planlar gözden geçirildi.

Demiryollarında pandemiden en çok etkilenen ise şüphesiz yolcu trenleri oldu. Pandeminin ilk günlerinde tüm seferlerin durdurulduğu yolcu trenlerinde tüm trenlerin seferlerine başlaması bir yıldan uzun sürdü. Eski yolcu sayılarına ulaşılması ise zaman alacak gibi gözüküyor. Salgından önceki son yıl olan 2019 ile sonraki iki yıldaki tren yolcu sayıları şöyle:

İstanbul ve Ankara’daki TCDD Taşımacılık, İzmir’deki ise İzmir Büyükşehir Belediyesi ve TCDD Taşımacılık iştiraki olan İzban tarafından işletilen banliyö trenleri de pandemi sürecinden etkilendiler. Üç büyük şehirin trenleri arasında en az etkilenen ve en hızlı toparlanan ise Marmaray oldu. İstanbul’u bir uçtan bir uca bağlayan ve çok sayıda metro ve toplu ulaşım sistemine entegre Marmaray, pandemi önlemlerinin devam ettiği 2021’de bile eski günlerine yaklaştı.

Pandemi, hızlı trenlerin hızlı büyümeye hazırlandığı bir döneme denk geldi. 12 adet yeni YHT setinin filoyu girmesiyle, 19 olan YHT seti sayısı, 2020’de 26, 2021’de 31’e çıktı. Ancak pek çok seferinde tüm koltukların satıldığı, yeni setlerle rekor yolcu sayısına ulaşması beklenen hızlı trenler de pandemiden etkilendi. YHTler, en erken yeniden başlatılan trenler olsa da, sınırlı sayıda sefer, %50 koltukların boş bırakılması gibi uygulamalar yolcu sayısında düşüşe yol açtı. Yine de, özellikle İstanbul hatları pandemiden en az etkilenen ve en hızlı toparlanan YHT hatları oldu.

Avrupa’nın ve Ortadoğu’nun çok sayıda kentine seferlerin yapıldığı eski günlerini zaten mumla arayan uluslararası trenler, pandemi ile çok büyük darbe aldı. 2019 boyunca her gün çalışan tek uluslararası tren olan Sofya Ekspresi, bahar ve yaz ayları boyunca Avusturya ile Türkiye arasında yolcuları arabalarıyla beraber taşıyan Optima Ekspresi, 2019 yılında başlatılan Van-Tebriz treni ve Transasya Ekspresi, 2020’nin ilk aylarında hizmet verdikten sonra seferlerini sona erdirdiler. Sofya ve Optima Ekspresleri ancak 2022 yılında çalışmaya başladı. İran yönlü trenler ise halen çalışmıyor.

Kapak fotoğrafı: TCDD Taşımacılık ©

Yarın: Pandemide demiryolları: Yük trenleri