E1000, cer sistemleri, araç kontrol sistemleri ve bu sistemlere ait yazılımların tamamı Türkiye’de geliştirilen elektrikli lokomotife verilen isim.

Bu yazının hazırlanması sırasında, teknik bilgi, doküman ve görsel materyal desteğini esirgemeyen TÜBİTAK MAM mühendislerine teşekkür ederiz.

Demiryolunda yerli üretimi desteklemek amacıyla TÜBİTAK KAMAG tarafından 2011 yılında başlatılan “E1000” projesi, TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü ve TÜLOMSAŞ işbirliğiyle yürütülmekte.

Proje ile elektrikli lokomotif, elektrikli tren dizisi (EMU) ve yüksek hızlı trenlerdeki, en kritik sistem bileşeni olan; toplam araç maliyetinin yarısını bulan ve yurtdışına bağımlı olduğumuz çekiş ve tren kontrol sistemlerinin ülkemizde tasarlanması hedeflenmekte.

TCDD’nin yeni elektrikli lokomotifleri Hyundai Rotem E68000

Prototip lokomotif üretimi TÜLOMSAŞ’da tamamlanan lokomotif bu sene başında yol testlerine hazır hale getirildi. 2015 sonunda lokomotifin fabrika ve yol testlerinin tamamlanması planlanıyor.

Bu proje kapsamında geliştirilen cer ve kontrol sistemleri, kent içi raylı sistemlerden hızlı trenlere kadar farklı raylı sistem araçlarına uygulanabilecek bir yapıda. Tasarlanan ve üretimi gerçekleştirilen demiryolu aracı için cer konverteri ülkemiz için bir ilk. Çift yönlü tasarlanan cer sistemi geri kazanımlı frenleme teknolojisine de sahip.

Proje kapsamında geliştirilen alt sistemler:

• EN 61377 ve EN 61287 standartlarında, geri kazanımlı frenleme teknolojisine sahip cer konverteri (TRACS-GP)
• Aynı standartlara uygun, dört cer konverterini kontrol edebilen, geri kazanımlı frenleme ile kayma/kızaklama kontrollerini gerçekleştiren cer kontrol ünitesi (TRACS-KP)
• EN 50155 standartında tren kontrol ve yönetim sistemi (TRAYS)

Ayrıca lokomotifin dinamik modelleme ve analiz çalışmaları (EN 14363 standartında), EMI-EMC testleri (EN 50121 standartında) ve titreşim testleri (EN 61373 standartında) yapılmış durumda.

Hızlı trenlerdeki en büyük maliyet kalemleri olan cer ve tren kontrol sistemi teknolojisinin, önümüzdeki dönemde büyük miktarda ihtiyaç duyulacak ve yerli üretim şartı aranacak hızlı tren ihalesine de katkı sunması bekleniyor.

TÜBİTAK bünyesinde E1000 projesine ek olarak, TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü bünyesinde alüminyum gövde, TÜBİTAK BİLGEM bünyesinde sinyalizasyon projeleri ve TÜBİTAK SAGE bünyesinde aerodinamik tasarım projesi yürütülüyor.

TÜBİTAK MAM TRACS ve TRAYS ürünlerini İstanbul’da düzenlenen 2014 ve 2015 Eurasia Rail fuarlarında ve Berlin’de gerçekleştirilen  InnoTrans 2014 fuarında sergilemişti.

Kapak Fotoğrafı: TÜBİTAK ©