TCDD 2014 yılında 2 milyarın üstünde zarar yazdı.
Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan Orta Vadeli Program’da, TCDD’nin kamu üzerindeki mali yükünün sürdürülebilir bir seviyeye çekilmesi hedefleniyor. Bu amaçla KİT’lerin mümkün olduğunca sosyal amaçlı ve kamu yararına görevlendirilmemesi, görevlendirilmesi durumunda ise maliyetlerin zamanında karşılanması planlanıyor. TCDD’nin iştirakleri olan Tüdemsaş, Tülomsaş ve Tüvasaş’ın da piyasa beklentilerini karşılayacak şekilde yeniden yapılandırılması gündemde.
Peki TCDD neden zarar ediyor? Gelin birlikte biraz detayına girelim.
TCDD’nin 1999 yılında 271 milyon TL olan zararı, yılda ortalama %15 artarak 2014 yılında 2,27 milyar TL’ye ulaşmış*.
TCDD’nin gelirlerinde sübvansiyon başlığında görülen tutar, devletin, sosyal amaçlı ve kamu yararına görevlendirmeler nedeniyle TCDD’ye ödediği miktar. Gerçekten 2014 yılında görevlendirmeler aniden düşüyor, ancak buna paralel olarak sübvansiyon olarak ödenen tutar da düşüyor. Sonuçta TCDD’nin zararı değişmiyor.
İştiraklerin yeniden yapılandırılmasından da fazla birşey beklemek çok mümkün değil. İştiraklerin 2014 kar/zarar durumları şöyle (Tüvasaş için 2013):
| İzban | -29,7 |
| Hyundai Eurotem | 2,5 |
| Voesalpine Kardemir | -0,4 |
| Sivas Travers | 0 |
| Tülomsaş | 3,7 |
| Tüvasaş (2013) | -21,4 |
| Tüdemsaş | 1,7 |
Peki bu zarar nerelerden geliyor? İşte TCDD’nin hizmet kalemlerinde 2014’ün faaliyet zararları:
| Gelir | Gider | Zarar | |
| Banliyö (Marmaray ve Ankara) | 70 | 129 | -59 |
| Anahat Yolcu | 194 | 1.069 | -875 |
| Yük | 642 | 2.188 | -1.545 |
| Liman | 316 | 196 | 120 |
| Van Gölü | 6 | 36 | -31 |
| Toplam | 1.228 | 3.617 | -2.389 |
Faaliyet zararının %59’u yük taşımacılığından, %33’ü yolcu taşımacılığından geliyor. TCDD’nin tek kar eden birimi olan liman işletmelerinin katkısı ise özelleştirmelerle birlikte giderek azalıyor (özelleştirme gelirleri hariç tutulduğunda).
TCDD’nin zararının 2,5 milyar TL’ye ulaşan kısmı olan yük ve yolcu taşımacılığı için. 907 milyon TL kazandığı bu işler için TCDD’nin yaptığı sadece yakıt ve enerji giderleri 610 milyon TL’yi buluyor. 100 milyon TL’yi bulan malzeme masrafları ile birlikte neredeyse gelir rakamına yaklaşılıyor.
Gider başlıklarına daha detaylı bir göz atalım:
| Cer (Yakıt Hariç) | 844,0 |
| Yakıt/Enerji Giderleri | 610,4 |
| Yol | 557,2 |
| Trafik | 396,8 |
| Bölge Müdürlükleri | 331,5 |
| Hızlı Tren | 247,7 |
| Faaliyet Dışı Giderler | 204,5 |
| Genel Müdürlük | 138,9 |
| Tesisler | 128,3 |
| Yük | 123,1 |
| Banliyö | 19,2 |
| Yemekli/Yataklı Vagonlar | 0,4 |
Bu tablo, sadece giderler kısılarak gelir-gider dengesini yaratmanın mümkün olmadığını söylüyor.
* TCDD zararı hesaplanırken sübvansiyon gelirleri hariç tutulmuştur. Bunlar dahil edildiğinde zarar 1,87 milyar TL’ye düşmektedir.
Kapak Fotoğrafı: Jeff Hawken ©
Kategoriler:Demiryolu Şirketleri
Rail Turkey Tr 