Türkiye’de peşi sıra açılan kentiçi raylı sistem ihalelerini Türkiye’de üretim tesisi bulunan raylı sistem üreticileri kazanmaya devam ediyor.

Türkiye’nin hızlı büyüyen şehirlerinde kentiçi raylı sistem çözümleri son yıllarda en önemli yatırım kalemi olarak öne çıkarken, kullanılan tramvay, hafif raylı ve metro sistemlerinde de yerlileşme oranı yüksek araçlar öne çıkmaya başladı.

Son iki yılda sonuçlanan ihaleler ve kazananlar şöyle:

Yukarıdaki üreticilerden Durmazlar, Hyundai Eurotem, Bozankaya ve CNR’nin Türkiye’de üretim/montaj tesisleri bulunuyor. Araç şasisi, karoser, iç donanım ve yazılımı Türkiye’de üretilen Durmazlar araçları, en yüksek yerlilik oranına sahip.

Tüm araçların tekerlek, cer motoru, inverter, akü ve fren sistemleri ise halen yurtdışından temin ediliyor.

Yerlilik oranı yüksek araçlar, daha uygun fiyatlarıyla öne çıkıyor. Fiyat farkı bazı ihalelerde çok çarpıcı farklara ulaşabiliyor.

Ancak Türkiye’de üretim tesisi bulunan firmalara avantaj sağlayan bir başka konu daha bulunmakta: Bakım ve tamir giderleri. Belediyelerin, yabancı üreticilerden yaptıkları alımlarda, çok büyük bakım ve tamir giderleriyle karşılaştıkları biliniyor. Özellikle ilk alım anlaşmasında garanti edilen tamir/bakım süresinin ardından yapılan yenileme sözleşmelerinde belediyeler çok yüksek rakamlarla karşı karşıya kalabiliyor. Kazalar da yüksek maliyetlerin karşılaşıldığı bir başka başlık.

Yüksek bakım ve tamir maliyetleri, belediyelerin yeni açtıkları ihalelerde, yerlilik oranını şart olarak sunmasını getirdi. Son açılan İzmir tramvay ihalesinde yerli üretime ilişkin özel maddeler konuldu, ve ihaleye Durmazlar’dan başka teklif veren firma çıkmadı.

Firmaların bu gelişmeleri dikkatle izlediği anlaşılıyor. Durmazlar yerlileşme konusunda önemli adımlar attı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kuruluşu olan İstanbul Ulaşım, kendi markası ile 18 tramvay üretti. TCDD ile ortaklaşa kurulan Hyundai Eurotem’in yerlilik oranının düşük kaldığı eleştiri konusu olmuştu, son alınan İzmir tramvay ihalesinde yüksek bir yerlilik oranına ulaşıldığı belirtiliyor. CNR, Ankara metro aracı ihalesini almasının ardından, geçtiğimiz yıl montaj tesisini açtı. Siemens de, geçtiğimiz günlerde, Gebze’deki sahasına bir raylı sistem yatırımı yapacağını açıkladı.

Dahası, raylı sistemlerde maliyetin ve “know-how”ın önemli bir kısmını oluşturan elektronik ve çekiş sistemlerinin yerli üretimi konusunda da TÜBİTAK merkezli bir eforun devam ettiğinin altını çizmek gerekiyor.

Kapak Fotoğrafı: Onur Uysal ©