Elektrikli hatların artması, artan trafik yükü ve maliyetlerin düşürülmesi ihtiyacı demiryolu filosuna yeni elektrikli lokomotiflerin katılacağının habercisi. Peki hangi lokomotif?

Türkiye demiryolları, son üç senede elektrikli konvansiyonel hatlarını %30 arttırdı. Elektrikli lokomotifler, işletme ve enerji maliyetlerinde önemli avantaj sağlıyor. Hatların tamamının elektrifikasyonunun hedeflendiği hesaba katıldığında, yeni lokomotif yatırımlarının hemen tamamının elektrikli lokomotif olması şaşırtıcı olmayacak. Peki hangi lokomotifler tercih edilecek? İşte adaylar:

E68000

Türkiye’deki üretilen tek elektrikli ana hat lokomotifi bu. Hyundai Rotem’in lisansıyla Eskişehir’de üretiliyor. Şimdiye kadar 80 adet üretildi, tamamı TCDD Taşımacılık’a satıldı. Eğimli hatlarda özellikle kar ve yağmurda patinaj sorunları yaşadı. Bu sorunların 4 akslı ve hafif olmasından kaynaklandığı, çok sayıda dik iniş ve çıkışın olduğu Türkiye demiryollarına uygun olmadığı iddia edildi. Tülomsaş sorunların yazılımlarda yapılan iyileştirmelerle büyük ölçüde giderildiğini ifade etti. Ancak henüz başka bir sipariş alamadı.

E5000

Türkiye’nin ilk tümüyle milli imkanlarla üretilecek, dizaynı ve lisansı Türkiye’ye ait olacak elektrikli ana hat lokomotifi olarak lanse edilen E5000 için çalışmalar 2018 yılında başlamıştı. 162 kişilik bir ekibin çalıştığı lokomotifin 4 sene içinde hazır olması hedefleniyordu. Türasaş altında birleştikten sonra projeler yeniden gözden geçirilmiş olabilir, 2018’den bu yana yeni hiç bir açıklama yapılmadı. Eğer proje gerçekleşirse ülkeye büyük bir katma değer ve değerli bir know-how sağlayacağı kesin.

Vectron

Türkiye’nin son iki hızlı tren seti ihalesini alan ve toplam 20 set sağlayan Siemens, lokomotif konusunda da atak davranmış, yeni nesil Vectron lokomotiflerden birini Türkiye’ye getirmişti. Homologasyon süreçlerini tamamlanan lokomotif E87000 olarak tescillendi. Bu süreçte Vectron brövesine sahip makinistler de yetişmiş oldu. Makinistlerimizden çok olumlu yorumlar alsa da, 4 milyon Avro’yu aşan fiyatı en önemli kısıtı.

Euro Dual

Stadler’in hibrit ağır yük lokomotifi, Körfez Ulaştırma’nın 7 adet sipariş etmesiyle dikkatleri çekti. Türkiye’nin dik eğimli yolları nedeniyle tercih edilen 6 akslı Co’Co’ çekiş sistemine sahip Euro Dual, 6.15 MW güç üretiyor ve 2000 tona kadar trenleri çekebiliyor. Euro Dual’ı diğer lokomotiflerden ayıran en önemli özelliği ise 2.8 MW güç üreten bir dizel-elektrik motora da sahip olması. Bu sayede trenlerin elektrifikasyonun olmadığı hat kesimlerinde de taşınması mümkün olacak. İlk lokomotifi 2021 yılında teslim edecek Stadler, bu kontratla satış rakamını 74’e çıkarmıştı. Anlaşmanın tutarı açıklanmadı, ancak aynı dönemdeki bir başka kontratın satış bedeli 5.5 milyon Avro.

MZ 443

Çin’in ikinci TSI uyumlu lokomotifinin Avrupa’daki ilk alıcısı Makedonya oldu. Satışı gerçekleşen 4 adet lokomotif Türkiye üzerinden Makedonya’ya ulaştı. 4800 kW güç üreten lokomotif 120 km/s hız yapabiliyor ve 1600 tona kadar yük taşıyabiliyor. MZ 443’ün en önemli artısı fiyatı. Makedonya lokomotiflerin tanesini 2 milyon Avro’ya aldı.

EuroSprinter/Taurus

ES 64 olarak da bilinen Siemens’in 6400 kW güç üreten lokomotifleri 1996’dan bu yana 600’den fazla üretildi. Yenilenmiş modeli 230 km/s yapabiliyor. 2006’da bir deneme sürüşünde 357 km/s’a ulaşarak konvansiyonel lokomotif hız rekorunu kırdı.

Avusturya Demiryolları’nın (ÖBB), elinde bulunan ES 64 U (Avusturya’da Class 1016 olarak tescillendi, Taurus olarak adlandırılıyor) lokomotifleri Türkiye’ye de teklif ettiği söyleniyor. Ancak 20 yaşındaki lokomotiflerin satın alınabilmesi için öncelikle en fazla 10 yaşına kadar demiryolu aracının ithaline izin veren yönetmeliğin değişmesi gerekecek. Ayrıca bu lokomotifler Avusturya’daki elektrik sistemine göre dizayn edildi (15 kV), eğer ithal edilirse öncelikle elektrik sisteminin değişmesi gerekecek.

ÖBB Class 1144

Taurus’a kadar Avusturya Demiryolları’nın (ÖBB) ana lokomotifi olan Class 1144, 1976-1994 yılları arasında üretildi. 5000 kW güç üreten lokomotif, 200’ün üzerinde üretildi. İlk üretimlerde lokomotifin kış aylarında havayla beraber kar parçacıklarını da içine aldığı farkedildi ve bu dizayn hatası düzeltildi. Ancak  “Alplerin elektrik süpürgesi” lakabını almaktan kurtulamadı.

Geçtiğimiz haftalarda Avusturya medyasında ÖBB’nin bu lokomotifleri Türkiye’ye sattığına dair haberler çıktı. Ancak en yenisi 25 yaşında olan bu lokomotiflerin de, ES 64’lerde olduğu gibi öncelikle yönetmelik değişikliğine, ardından da yine Avusturya için dizayn edilmiş 15 kV elektrik sisteminin değişmesine ihtiyaç var. Aynı haberde, elektrik sistemi değişikliğinin Ukrayna’da olacağı, 4 lokomotifin bu hafta yola çıkacağı, yıl sonuna kadar toplam 43 lokomotifin Ukrayna’ya gönderileceği yazıyor. Ancak bu bilginin teyit edilemediğini belirtelim.