Türkiye’den İran’a ve İran üzerinden Orta Asya’ya yapılacak demiryolu taşımaları hakkında dikkat edilmesi gereken konular.

Türkiye’den İran ve İran üzerinden Orta Asya ülkelerine yapılan taşımalarda İran’da acente kullanılması zorunludur. Türkiye çıkış istasyonunda düzenlenen CIM belgesine İran acente bilgileri yazılmaktadır.

İran acente bilgileri yazılmadan CIM taşıma belgeleriyle gönderilen vagonlar, Türkiye-İran sınırında bulunan Kapıköy Tren Gar’ında tutulur ve sınır dışı edilmelerine müsaade edilmez. Böyle bir durumla karşılaşılması durumunda ancak CIT7 formu ile acenta bilgisinin bildirilmesi durumunda vagonlar ilerleyebilir.

İran acente, Türkiye çıkışlı ve İran transit Orta Asya ülkeleri varışlı taşımaların gümrük transit işlemlerini Türkiye-İran sınır garı olan Razi’de, İran varışlı ithal vagonların işlemlerini ise Sahlan’da yapar.

İran acente, İran transit Orta Asya ülkeleri varışlı vagonlar için SMGS taşıma belgesi düzenler. SMGS taşıma belgesi olan vagonlar Türkmenistan’a kabul edilir. Bunun nedeni uluslararası taşımalarda iki farklı taşıma hukuku ve taşıma sözleşmesi kullanılmasıdır. Türkmenistan ve Orta Asya Ülkeleri SMGS taşıma sözleşmesi kullanmaktadır.

Türkiye’de gönderici taşıma ücretini İran-Türkmenistan sınırı olan Sarakhs’a kadar çıkış istasyonunda peşin ödeyebilir. Sarakhs’dan varış yerine kadar olan taşıma ücretini ise, ancak Orta Asya ülkeleri demiryolu idarelerinin sözleşmeli forwarder firmaları aracılığıyla ödeyebilir.

Acente, Sarakhs’da vagon temin etmek ve varış yerine kadar taşıma ücretini ödemek için “kod” ve “plan” alır. Plan, CIS vagonun Sarakhs’da temin edilmesi için alınan izindir. Kod ise Sarakhs’tan sonra varış yerine kadar demiryolu taşıma ücretidir. Kod, Orta Asya ülkeleri demiryolu idarelerinin sözleşmeli forwarder firmalarına verilir. Forwarder firmalar sözleşme gereği demiryolu idarelerine para yatırır. Her kod alındığında taşıma ücreti kadarı anaparadan düşer. Acente SMGS taşıma belgesine bu kodları yazar.