Ekonomik İşbirliği Örgütü’ne (ECO) üye 10 ülke demiryolu idareleri 2002 yılında yaptıkları toplantıda Türkiye-İran-Orta Asya ülkeleri arasında bir konteyner treninin hizmete girmesi için anlaştılar. Bu konteyner trenine İstanbul-Taşkent-Almati ECO Blok Treni adı verildi.

İlk deneme seferi 20 Ocak 2002 tarihinde gerçekleşen ECO treni, 2002 Haziran’ından itibaren yapılmaya başlandı.

Tren güzergâhının batıda Almanya’ya, doğuda Çin’e kadar uzatılması hedeflenmekteydi. Batı yönü için Türkiye, doğu yönü için ise Kazakistan görev aldı. Ancak güzergah uzatılması gerçekleşmediği gibi trenin normal güzergahında çalışmasında da sorunlar yaşandı.

Uygulamada Türkiye ve İran dışında diğer ülkeler anlaşmadaki taahhütlerini yerine getirmediler. Son olarak TCDD de ECO Blok Konteyner Treni ile yapılan taşımalarda uyguladığı özel indirimleri kaldırdı. Bugün ECO Blok Konteyner Treni için özel tarife sadece İran’da uygulanmaktadır. İran Demiryolları (RAI)’nin uyguladığı ECO Blok Konteyner Tren tarifesi, Avrupa-Asya (TEA) Konteyner tarifesine göre çok avantajlıdır.

TCDD’nin belirlediği istasyonlardan ECO Blok Trenine vagon ilavesi yapılabilmektedir. Avrupa-Asya (TEA) Konteyner tarifesiye yapılan taşımalardan ayrı olduğunu göstermek için CIM taşıma belgesinin üzerine kırmızı mürekkepli bir kaşe ile “ECO BLOK TREN” ibaresi vurulmaktadır.

ECO Blok Konteyner ile yapılan taşımalarda İran güzergâhına ait ücretler şöyledir:

Taşıma ücreti: 462 USD/20’ DC – 770 USD/40’ DC

Ek ücret: 9,30 Euro/Vg

ECO Blok Konteyner Treni’nin yeniden canlandırabilmesi için bir dizi adımın atılması gerekiyor:

• Standardt ECO Blok Konteyner Tren tarifesinin yeniden uygulamaya geçirilmesi
• Ortak taşıma sözleşmesinin kullanılmaya başlanması (Halen Türkiye’de CIM, Orta Asya Ülkelerinde ise SMGS, İran’da her ikisi birden kullanılmakta)
• Van Gölü Feribot servisinin hızlandırılması ve beklemelerin önüne geçilmesi (Yeni yapılmakta olan Van Gölü feribotlarının hizmete girmesi bunu sağlayabilir)
• İran-Türkmenistan sınırında ray aralığı farklılığı nedeniyle yapılan vagondan vagona aktarımların hızlandırılması (halen CIS vagonlarının temininde büyük gecikmeler yaşanmakta)
• İstanbul-Taşkent-Almati Eco Blok Konteyner transit süresinin planlandığı gibi 12 gün olmasının temin edilmesi (transit süre en iyi durumda 25-30 günü buluyor)
• Hat üzerinde konteyner temin eden firmaların çalışmasının sağlanması (halen sadece sahibine ait konteyner kullanılıyor, ve taşımaların ağırlıklı tek yönlü -Orta Asya- olması nedeniyle göndericiler konteyner satın almak zorunda kalıyor)

Hazırlayan: Erkan Özkan