Avrupa-Asya demiryolu trafiği için alternatif arayışları hızlanırken, Türkiye tek kara alternatifi olarak öne çıkıyor.

Avrupa ile Asya arasında Rusya üzerinden yürüyen demiryolu trafiği, çok sayıda Avrupalı lojistik şirketin çekilmesi nedeniyle büyük bir düşüş yaşıyor. Bu güzergah üzerinde kargo trenleri organize eden Shanghai Express şirketi, son üç haftada trafiğin neredeyse yarı yarıya azaldığını belirtiyor. Bazı şirketler, Rusya üzerinden işleyen trenleri kullanmayı durduklarına ve Türkiye ve Kafkaslar üzerinden alternatif rotalar üzerinde çalıştıklarına dair müşterilerini bilgilendirdi.

Rusya’yı by-pass eden alternatiflerin sayısı hayli sınırlı: Birincisi Türkiye üzerinden Marmaray tüneli ve Bakü-Tiflis-Kars hattı kullanılan demiryolu hattı, ikincisi ise Karadeniz feribot/deniz bağlantıları ile Gürcistan üzeri.

Avrupa’yı Asya’ya Türkiye üzerinden bağlayan demiryolu hattındaki, Marmaray, Ankara geçişi ve Gürcistan bağlantısı gibi projelerin tamamlanmasıyla, Türkiye 1,5 yıldır kesintisiz transit demiryolu hizmeti vermeye başladı. Bu güzergah üzerinde Çin-Avrupa trenleri az sayıda da olsa başarıyla çalıştırıldı.

Ancak cevaplanması daha zor olan soru şu: Geçtiğimiz sene 1,5 milyon TEU’ya, yıllık 15 bin, günde 40 trene ulaşan Avrupa-Çin trafiğinin ne kadarı Türkiye’ye kayabilir?

Halen, Türkiye ile Avrupa arasındaki demiryolu trafiği, bir bölümü henüz sinyalsiz olan tek hat üzerinden yapılıyor. Hattın günlük kapasitesi her bir yönde 6 tren, ki bu kapasitenin neredeyse tamamı mevcut Avrupa trenleri tarafından kullanılıyor. Halkalı-Çerkezköy arasındaki sinyalizasyon çalışmaları tamamlandığında, kapasitenin her bir yönde 20 trene çıkması bekleniyor.

Güzergah üzerinde dikkate alınması gereken önemli bir bölüm İstanbul Boğazı’nın altından iki kıtayı birbirine bağlayan Marmaray demiryolu tüneli. Yük trenlerinin gece yarısından sabaha kadar tüneli kullanmasına izin veriliyor. Yük trafiğine açıldığı ilk 18 ayda 1300 trenin geçiş yaptığı Marmaray tüneli, gece boyu her bir yönde 21 yük treninin geçişine olanak tanıyor.

İstanbul-Ankara-Sivas hattı tümüyle sinyalli hale getirildi. Yolcu trafiği de büyük ölçüde YHT hatlarına kaydığından, bu güzergahın yük trafiğindeki artışı rahatlıkla kaldırması mümkün.

Öte yandan, güzergahın Divriği’den Gürcistan sınırına kadar uzanan kalan bölümü, Orta Asya ve Çin’e uzanan hattaki en sınırlı kapasiteye sahip bölüm. 500 km uzunluğunda sinyalsiz tek hatta oluşan demiryolu, günde her biryönde maksimum 7 trene hizmet verebiliyor.

Türkiye uzunca bir süredir Çin-Avrupa trafiğinden pay almak isteğini ortaya koyuyor. Geçtiğimiz günlerde, Ulaştırma Bakanı Sayın Karaismailoğlu, bu güzergahta kısa vadede yılda 100, orta vadede 200 ve uzun vadede 1500 tren geçişini hedeflendiğini açıklamıştı. Uzun vadeli hedefin bile mevcut trafiğin %10’u olduğu hesaba katıldığında, Türkiye bu miktarda bir taleple çok daha kısa bir sürede karşılaşacak gibi gözüküyor.

Kapak fotoğrafı: TCDD Taşımacılık ©