Geçtiğimiz haftalarda, Cumhurbaşkanının onaylamasıyla “Türkiye’de Demiryolu Taşımacılığının Serbestleştirilmesine Dair Kanun*” kabul edildi.

Türkiye’de devlet kontrolündeki son monopol olan demiryoluna ilişkin ilk büyük adım atılmış oldu.

Elbette ilk özel lokomotifin Türkiye raylarında yol almasına kadar katedilecek daha çok mesafe var. Ancak bu çok önemli bir köşe taşı ve detayları aşağıdaki gibi:

• TCDD bir devlet kuruluşu olarak varlığına devam edecek, ancak altyapıdan sorumlu olacak.
• TCDD içindeki operasyonlardan sorumlu birimler ayrılarak “TCDD Taşımacılık AŞ” ismiyle kurulacak TCDD’nin bir iştiraki olarak faaliyetlerini sürdürecek.
• Mevcut demiryolu ağının yönetimi TCDD tarafından yapılacak. Ancak TCDD’nin demiryolu inşası, tamiri, istasyonların ve terminallerin yönetimi konularındaki monopolü sona ermekte.
• Özel şirketler ancak kendi inşa ettikleri yeni hatların yönetimini yapabilecekler. Ancak TCDD ve özel şirketlerin sahip olduğu tüm hatlarda tren işletebilecekler.
• Devlet, demiryoluyla taşıma miktarını attırmak amacıyla, fabrika, endüstri bölgeleri ve depolardan yapılacak demiryolu bağlantılarını destekleyecek.
• Demiryolu taşımacılığının serbestleşme sürecinin başarıyla tamamlanmasına dek herhangi bir aksamayla karşı karşıya kalınmaması amacıyla, devlet, belirli bir süre “TCDD Taşımacılık AŞ” şirketini destekleyecek.

Herkes, demiryolu taşımacılığının serbestleştirilmesinin ardından Türkiye’de havayolu taşımacılığında yaşanana benzer bir gelişmeyi bekliyorlar. Ancak Avrupa’daki pek çok deneyim, geçiş sürecinin o kadar kolay ve hızlı olmayacağını gösteriyor. Demiryollunu daha muhafazakar olmaya iten pek çok sebep bir yana, tır ve gemilerle yaşanan sıkı resabet de, trenlere yapılması beklenen yatırımı yavaşlatacaktır.

Serbestleşmenin kanunun gündeme gelmesinin ardından tek tepki Sabancı grubundan gelmiştir. Esas olarak yüksek hızlı trene odaklanan grubun hedeflerinin, konvansiyonel hatlarda tren işletmeciliğini serbestleştirmeye çalışan hükümetle ortaklaştığı söylenemez.

Bu yüzden yakın dönemde demiryolu taşımacılığı, TCDD’nin, ve yeni çocuğu TCDD Taşımacılık AŞ’nin kapasite ve gayretlerine bağlı olmaya devam edecek gibi gözüküyor.

Resmi Gazete’de yayınlanan kanun için tıklayınız.