Türkiye demiryolları, önümüzdeki yıllarda elektrikli hatlarda dizel lokomotif çalıştırma tehlikesiyle karşı karşıya.

TCDD’nin elektrifikasyon hamlesi ilerliyor. Halen 2300 km olan elektrikli konvansiyonel hat uzunluğuna ek olarak yaklaşık 1350 km hat üzerinde elektrifikasyon çalışmaları devam ediyor.

Elektrifikasyon dolu dizgin

TCDD’nin, 2023’e kadar tüm hatlarını elektrikli hale getirme hedefi bulunuyor. Elektrikli lokomotifler daha az enerji tüketiyor ve bakım giderleri daha az. Dolayısıyla hiçbir operatör, dizel lokomotiflere yatırımı tercih etmiyor.

TCDD’nin elektrifikasyon hamlesi Belgrad ormanına bedel

Buna karşın Türkiye’nin elektrikli lokomotif stoğu oldukça sınırlı. Türkiye’de, tamamı TCDD Taşımacılık’ın elinde toplam 125 elektrikli lokomotif bulunuyor. Ortalama 20 yaşında 45 adet Toshiba ve filoya 2014’ten itibaren katılmaya başlayan 80 adet Rotem lokomotif.

Yeni, hafif ve hızlı olan Rotemler ağırlıklı olarak yolcu taşımacılığında tercih ediliyorlar. Yaşlı olmasına rağmen hala yük taşımalarının gözdesi Toshiba lokomotifler ise, ilk özel operatör Omsan’ın da tercihi oldu.

2023’e kadar büyük kısmı elektrikli 500 lokomotifin alınması öngörülürken, bu ihtiyacın nasıl karşılanacağı belirsizliğini koruyor.

Türkiye’nin yeni ve milli elektrikli lokomotifi olarak duyurulan E5000 henüz tasarım aşamasında. İlk ürünün en erken 4 sene sonra çıkacağı belirtiliyor. Şimdiye kadar sadece yabancı lisansla üretim yapıldığı hesaba katılırsa, bu 4 senenin biraz daha uzaması şaşırtıcı olmaz.

Tülomsaş’ın, ayrıca elektrikli, 6 akslı, eğimli hatlarda ağır yük taşımaya uygun yeni bir lokomotifi değerlendirdiği de gelen duyumlar arasında. Bu konuda resmi bir açıklama yapılmadı, ancak lisans alınarak üretilecek bir lokomotif olması bekleniyor. Bu çözümün ne zamana pazara sunulacağı ise henüz belli değil.

Yüklü siparişlere yetişmeye çalışan Siemens, Bombardier gibi üreticilerin de bu ihtiyaca cevap verip veremeyeceği belirsiz. Kaldı ki, Ulaştırma Bakanlığının, bu 500 lokomotifin yerli imkanlarla karşılanması sayesinde bakım da dahil 4 milyar USD tasarruf sağlanacağını belirtmesi, yerli lokomotiflerin teşvik edileceğini göstermekte.

Bu konudaki tek hızlı çözüm ise, Rotem lokomotifler üzerinde yapılacak iyileştirmeler. Ağırlık ve yazılımda yapılacak değişikliklerle, lokomotifler, eğimi bol Türkiye demiryollarına daha uygun hale getirilmeye çalışılıyor.

Umarız bu çözüm başarılı olur. Aksi halde, elektrikli hatlarda çalışan dizel lokomotifler görmeye başlayabiliriz.

Demiryollarında elektrik devrimi

Kapak Fotoğrafı: Onur Uysal ©