EN 50126 standardı, emniyet yönetimi için sistem yaşam döngüsü ve içindeki görevler temel alınarak bir yönetim süreci tanımlar.
Sistemdeki olası tüm tehlikeler, tüm işletme, bakım ve çevre koşulları, sonuçların ciddiyeti açısından her tehlikenin karakteristiği, emniyetle ilgili arızalar, sistemin çalışması ve sistemin emniyetiyle ilgili bölümlerinin bakımı emniyetin teknik konseptidir. Uygulanacak olan sistemde EN 50126 standardında bulunan ve aşağıda adımları listelenen V-modeli (Sistem Yaşam Döngüsü) temel alınarak analizler yapılır.
- Konsept
- Sistem Tanımlaması ve Uygulama Şartları
- Risk Analizi
- Sistem Gereksinimleri
- Sistem Gereksinimlerinin Paylaştırılması
- Tasarım ve Uygulama
- Üretim
- Kurulum
- Sistem Onayı (İşletmeye Alma ve Emniyet Kabulü)
- Sistem Kabulü
- İşletme, Bakım ve Performans İzleme
- İşletmeden Çıkarma
Sistem Yaşam Döngüsü
Bir sistemin, ürünün veya sürecin konseptinin oluşturulmasından, işletmeden çıkarmaya kadar geçen aşamaların tümü o sistemin yaşam döngüsü olarak tanımlanır. Yaşam döngüsü bir sistemi planlama, iyileştirme, kontrol etme ve yönetme için yapı sağlar. Yaşam döngüsünü V Model temsil eder. Sistem yaşam döngüsünün her evresi için proje esnasında yapılması gereken genel görevler ve emniyet görevleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
| Sistem Yaşam Döngüsü | Genel Görevler | Emniyet Görevleri |
| 1-Konsept | Projenin kapsam ve amacı belirlenir.
Konsept tanımı yapılır. Mali analiz ve fizibilite çalışmaları yapılır. Proje yönetimi kurulur. |
Emniyet çıkarımları, daha önceden elde edilen emniyet performansları, emniyet politikası ve emniyet hedefleri gözden geçirilir. |
| 2- Sistem Tanımlaması ve Uygulama Şartları | Sistem tanımlaması yapılır.
İşletme/Bakım stratejileri belirlenir. İşletme koşulları belirlenir. Bakım koşulları belirlenir. Mevcut altyapı sınırlamalarının etkileri belirlenir. |
Projenin kapsamı ve amacı belirlenir, yani sistem tanımı yapılır.
Sistem sınırları ve sistem özelliğini etkileyen uygulama koşulları belirlenir. “Sistem Tanımı” ve “Emniyet Planı” dokümanları oluşturulur. |
| 3- Risk Analizi | Projeyle ilgili risk analizleri yapılır. | Sistem ile ilgili tehlikeler, tehlikeye sebep olan olaylar ve bu tehlikelerle ilgili riskler belirlenir.
Risk Kabul Prensibi ve Kriteri belirlenir. “Tehlike Kütüğü” dokümanı oluşturulur. Risk Değerlendirmesi yapılır. |
| 4-Sistem Gereksinimlerinin Belirlenmesi | Gereksinim analizi yapılır.
Sistem için kabul kriterleri tanımlanır. “Onaylama Planı” oluşturulur. |
Sistem Emniyeti için gereksinimler belirlenir.
Emniyet Kabul Kriteri belirlenir. Emniyet ile ilgili fonksiyonel gereksinimler belirlenir. |
| 5- Sistem Gereksinimlerinin Paylaştırılması | Alt-Sistemlerin ve Bileşenlerin gereksinimleri belirlenir.
Alt-Sistem ve Bileşen kabul kriterleri tanımlanır. |
Alt-Sistem ve Bileşenlere emniyet gereksinimlerinin ataması yapılır. |
| 6- Tasarım ve Uygulama | Sistemin tasarımı ve geliştirmesi yapılır.
Tasarım analizi ve testleri yapılır. Tasarım doğrulaması gerçekleştirilir. Tasarımın onayından sonra uygulaması gerçekleştirilir. |
Emniyet gereksinimlerine uygun alt-sistemler ve bileşenler oluşturulur.
Emniyet Analizleri (FMEA, FTA) yapılır ve “Teknik Emniyet Raporları” ve “Tasarım Emniyet İspatı” dokümanları oluşturulur. |
| 7-Üretim | Üretim planlaması yapılır ve üretim gerçekleştirilir. | Emniyet gereksinimlerine uygun üretim gerçekleştirilir. |
| 8-Kurulum | Sistem montajı ve kurulumu yapılır. | Kurulum programı hazırlanıp, uygulanır.
Emniyet ile ilgili uygulama koşulları hazırlanır. |
| 9- Sistem Onayı (İşletmeye Alma ve Emniyet Kabulü) | Oluşturulan sistemin onaylanması ve işletmeye alımı gerçekleştirilir. | Onaylama Planı uygulanır.
“Final Emniyet İspatı” dokümanları oluşturulur. |
| 10- Sistem Kabulü | Kabul prosedürleri belirlenir ve kabul için kanıtlar derlenir. | “Final Emniyet İspatı” dokümanları değerlendirilir. |
| 11- İşletme, Bakım ve Performans İzleme | Sistem işletmesi ve düzenli bakımları yapılır. | Sistemin emniyetli bir şekilde işletiminin devamlılığını sağlamak için gözetimler yapılır, veriler toplanır ve değerlendirilir. |
| 12- İşletmeden Çıkarma | Emniyetli bir şekilde işletim olmadığı takdirde sistemin işletimine izin verilmez ve işletmeden çıkartılır. | Emniyetli bir şekilde işletim olmadığı takdirde sistemin işletimine izin verilmez ve işletmeden çıkartılır. |
1-Konsept: Evrenin gereksinimlerini karşılamak için tüm bilgi ve belgeler “Girdi” olarak kullanılır. (Örneğin projenin kapsam ve amacının belirlenmesi gibi) Evre sonunda, evre boyunca yapılan gerekçeler ve varsayımlarla elde edilen dokümanlar bir sonraki evre için giriş anahtarıdır.
2- Sistem Tanımlaması ve Uygulama Şartları: Sistemin sınırları ve sistem özelliğini etkileyen uygulama koşulları belirlenir ve “Sistem Tanımı” ve “Emniyet Planı” hazırlanır. Plan içerisinde, emniyet ile ilgili yapılacak faaliyetler, emniyet organizasyonu vb. bilgiler yer almaktadır. Evre sonunda Emniyet Planı ve evre boyunca yapılan tüm faaliyetler belgelendirilmelidir, bu belgeler üçüncü evre için giriş anahtarıdır.
3-Risk Analizi: Projede ortaya çıkabilecek tehlikeler belirlenir. Ortaya çıkan tehlikelerin analizleri yapılır. Tanım olarak Risk, tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı (Sıklık) ve olay gerçekleştikten sonra meydana getireceği zararın (Şiddet) bir kombinasyonudur. Risk analizi yaşam döngüsünün çeşitli evrelerinde gerçekleştirilip belgelendirilmek zorundadır. “Tehlike Kütüğü” içerisinde; risk için uygulanan analiz metodu, uygulanan metodun gerekçeleri, tehlike açıklamaları, risk tahmin sonuçları vb. bilgiler yer almalıdır.
4-Sistem Gereksinimlerinin Belirlenmesi: Sistem için emniyet gereksinimleri belirlenir ve bu gereksinimler için kabul kriterleri belirlenir. Evrenin sonunda “Tehlike Kütüğü” ve “Emniyet Planı” güncellenmelidir.
5-Sistem Gereksinimlerinin Paylaştırılması: Alt sistem ve bileşenlere ayrı ayrı emniyet gereksinimlerinin bölüştürmesi yapılır. Evrenin sonunda “Tehlike Kütüğü” ve “Emniyet Planı” güncellenmelidir.
6-Tasarım ve Uygulama: Emniyet gereksinimlerine uygun alt sistem ve bileşenler oluşturulur. Alt sistem ve bileşenlerin Emniyet Analizleri (FMEA, FTA metotları kullanılarak) yapılır. “Teknik Emniyet Raporları” ve “Tasarım Emniyet İspatı” dokümanları oluşturulur. Evrenin sonunda “Tehlike Kütüğü” ve “Emniyet Planı” güncellenmelidir.
7-Üretim: Emniyete uygun sistemin bilesen ve alt sistemlerinin üretimi aşamasıdır. Evrenin sonunda “Tehlike Kütüğü” ve “Emniyet Planı” güncellenmelidir.
8-Kurulum: Sistemi tamamen oluşturmak için üretilen alt sistem ve bileşenlerin kombinasyonu oluşturulur ve sistem meydana getirilir. Evrenin sonunda “Tehlike Kütüğü” ve “Emniyet Planı” güncellenmelidir.
9-Sistem Onayı (İşletmeye Alma ve Emniyet Kabulü): Kurulan, oluşturulan sistemin onayı gerçekleştirilir. Kabul edilen sisteme ilişkin “Final Emniyet İspatı” dokümanları oluşturulur. Evrenin sonunda “Tehlike Kütüğü” ve “Emniyet Planı” güncellenmelidir.
10-Sistem Kabulü: Sistem, alt sistem ve bileşenlerin uygunluğunu değerlendirmek ve hizmete girebilmesinin sağlamak için sistemin kabulü yapılır. Evrenin sonunda “Tehlike Kütüğü” ve “Emniyet Planı” güncellenmelidir.
11-İşletme, Bakım ve Performans İzleme: Oluşturulmuş olan sistem işletmeye alınır ve düzenli bakımları yapılır. Sistemin emniyetli olup olmadığının kontrolü ve performansının gözetimi yapılır. Performans verilerinin kaydı tutulmalıdır.
12-İşletmeden Çıkarma: Güçlendirme ve modifikasyon ile emniyetli hale getirilemeyen sistemler işletimden kaldırılır ve atılır.
Kapak fotoğrafı: ERC
Kategoriler:Yayın ve Dökümanlar
Rail Turkey Tr 