Rusya ile Türkiye arasındaki artan gerilim, yeni bir tartışmayı da tetikledi: Çin-Avrupa trafiğini Rusya’dan Türkiye’ye çekmek.

Bu sadece bir iç politika tartışması olmakla kalmadı, yurtdışı basınında da yer buldu.

Çin-Avrupa bağlantısı: Rusya nasıl başardı?

Asya’yı Avrupa’ya bağlamak, Türkiye Hükümetinin de en önemli hedeflerinden. İki büyük demiryolu projesi, Marmaray ve Bakü-Tiflis-Kars demiryolu, Avrupa’yı Çin’e bağlayacak yeni taşıma koridorunun köşe taşları olarak ifade ediliyor.

Türkiye’den geçen bir ulaştırma koridorunun esas kastedilen, kesintisiz bir demiryolu. Bu yüzden de, “Demir İpek Yolu” olarak adlandırılıyor. Başka alternatifler olsa da, Çin’i Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlayacak en makul güzergah şu:

• Çin’i doğu-batı ekseninde ilerleyerek, Urumçi Bölgesi’ni geçip Kazakistan sınırına varış (3650 km from Chonqing).
• Çin/Kazakistan sınırında ray aralığı değişiminden dolayı CIS vagonlarına aktarma.
• Kazakistan’ı, yeni açılan doğu-batı demiryolu koridorunu kullanarak geçerek Kazakistan’ın Aktau Limanı’na varış (2800 km).
• Hazar Denizi’nin demiryolu feribotuyla geçerek Bakü Limanı’na varış (390 km).
• Azerbaycan ve Gürcistan’ı geçerek Ahılkelek’e varış (750 km).
• Ray aralığı değişiminden dolayı Ahılkelek’te Türk vagonlarına aktarma.
• Halen yapımı devam eden ve 2016 yılı içinde açılması planlanan Ahılkelek-Kars demiryolunu kullanarak Kars’a varış (105 km).
• Türkiye’yi bir uçtan bir uca geçerek Derince’ye varış (1788 km).
• Halen yapımı devam eden ve 2018’de açılması planlanan, Derince’den Halkalı’ya, Marmaray’ı kullanarak geçiş (123 km).
• Halkalı’dan Kapıkule sınır kapısına varış (276 km).
• Bulgaristan, Sırbistan/Romanya, Macaristan ve Avusturya’yı geçerek, ana müşterilerin olduğu Almanya’ya varış (1700 km)

Kars-Ahılkelek ve Marmaray henüz tamamlanmış değil, ancak Türkiye Ahılkelek-Kars demiryolu çalışmalarına yeniden odaklandı ve 2016’nın ilk yarısında Kars-Tiflis-Bakü bağlantısını açmayı planlıyor. Boğaz geçişi için ise hali hazırda bir alternatif bulunmakta: Derince-Tekirdağ demiryolu feribotu.

Tüm bunlar, önümüzdeki sene, Çin’den Almanya’ya bir konteyner treninin, bu hattı kullanarak gidebileceği anlamına geliyor. Bu tren;

• Ray aralığı farklılığından dolayı iki defa yeni vagonlara aktarma yapacak
• Demiryolu feribotları ile iki denizi geçecek (Hazar ve Marmara)
• Yaklaşık 11 bin km’yi ray üstünde katedecek

Bu rotanın bir bölümü, Çin-Kafkas Bölgesi üzerinde çalışmalar devam ediliyor ve hatta bu yıl Çin-Gürcistan arasında birkaç deneme yapıldı. 1993 yılında kurulan, Orta Asya ile Avrupa arasında yeni ulaşım koridorları yaratmayı hedefleyen TRACECA üyelerinin büyük kısmı bu projede de yer alıyor.

Demir ipek yolu ile Çin Avrupa 15 gün

Son dönemdeki bazı gelişmeler de bu projenin güçlenmesine sebep oldu:

• Rusya ve AB arasındaki artan politik anlaşmazlıklar
• Rusya ve Ukrayna arasındaki şiddetli politik gerilim
• Azerbaycan’ın Türkiye üzerinden yeni bir ulaşım koridoru yaratma konusundaki gayretleri
• Kazakistan’ın Aktau Limanı üzerinden bağlantılarını güçlendiren yeni yatırımları

Evet, Çin ile Avrupa arasında Kafkaslar ve Türkiye üzerinden kesintisiz bir demiryolu bağlantısı yakında mümkün olacak, ve görünen o ki, bu fikri destekleyen pek çok faktör var. Ancak, elbette ki, başarının anahtarı, bu koridorun müşterilerinin ihtiyaçlarının karşılanabilmesinde yatıyor.

Orta Asya demiryolu haritası

Kapak Fotoğrafı: FELB ©