Çin’in ithal vergilere ilişkin attığı son adım, bunun Türkiye’ye ve Çin-Türkiye demiryolu trafiğine etkilerini Pekin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden Umut Ergunsü ile görüştük.
Umut Bey teşekkür ediyoruz davetimizi kabul ettiğiniz için. Kısaca sizi tanıyabilir miyiz?
Tarsus Amerikan Lisesi’nden ve Bilkent Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldum. 2007 yılında Pekin’e yerleştim. Önce 3 sene Çince çalıştım, daha sonra Pekin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde yüksek lisans yaptım. Hâlen aynı bölümde doktora yapmaktayım. Başlıca akademik ilgi alanlarım arasında Uluslararası Politik Ekonomi, Çin dış politikası, Türkiye – Çin ilişkileri, Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi ve bu girişimin Avrasya-içi ilişkilere etkileri, Türkiye’nin Orta Koridor Girişimi bulunmaktadır.
Çin Hükümeti’nin ithalatla ilgili aldığı son karar nedir?
Çin Maliye Bakanlığı 24 Kasım 2017’de bir açıklama yaparak bazı ithal ürünlerin vergilerini 1 Aralık 2017’den geçerli olmak üzere yüzde 17,3’den yüzde 7,7’ye indirdi.
Hangi ürünler için alındı bu karar?
Vergi indirimi yapılan başlıca ürün gruplarını şu şekilde sıralayabiliriz; gıda, sağlık, ilaç, günlük kullanım için kimyasal maddeler, ayakkabı, şapka, ev eşyası…
Vergi kodlarıyla birlikte söylemek gerekirse, 03 ile başlıyan deniz ürünleri, 04 ile başlıyan peynir çeşitleri, 08 ile başlayan kuru meyve ve çerezler, 30 ile başlayan ilaç türevleri, 61 ve 62 ile başlayan çeşitli giyim eşyaları ve 96 ile başlayan kalem çeştleri vergi indiriminin uygulanacağı başlıca ürün gruplarıdır.
Umut Ergunsü. Foto: Hürriyet Daily News
Neden böyle bir karar alındı?
Öncelikle şunu vurgulamak gerekiyor, Çin bir süredir iç pazarını daha fazla yabancı ürünlere açacağını dile getiriyordu. Örneğin, bu sene Davos’ta Çin Devlet Başkanı Xi Jinping birçok uzman tarafından tarihî olarak nitelendirilen bir konuşma yaparak liberal ekonomiyi savundu. Bununla birlikte, Batılı ülkeler Çin yönetimine sık sık yabancı ülkelerde üretilen ürünlerin Çin iç pazarına erişimleri önündeki engellerin kaldırılması yönünde telkinlerde bulundular. Bu ülkelerin başında Amerika Birleşik Devletleri geliyor, Başkan Trump seçim kampanyası döneminden başlayarak Çin’e bu minvaldeki mesajlarını iletti.
Türkiye’ye etkisi sizce nasıl olur?
Vergi indiriminin bazı firmalarımız, özellikle de KOBİler için olumlu sonuçlar doğurabileceğini düşünüyorum çünkü vergi indirimi uygulanan ürünlerin birçoğu ülkemizde imal ediliyor, bu ürünlerin bir bölümünü Avrupa, Orta Doğu ülkeleri ve Rusya’ya ihraç ediyoruz. Bundan sonra Ekonomi Bakanlığımız’dan gerekli bilgileri (Bakanlığın internet sitesinde Çinli firmalar ile ticaret yapmak hakkında birçok bilgi var), Çin’deki ticaret müşavirliklerimizden gerekli desteği alarak ve ardından mümkünse Çin’deki fuarlara katılarak Çin’e daha fazla ürün ihraç etmemiz mümkün olabilir.
Çin Hükümeti demiryoluna ciddi bir yatırım yapıyor. Bunun nasıl etkileri oldu?
Çin uzun yıllardır konvansiyonel demiryolu hatları, bir süredir de hızlı tren hatları inşa ediyor. Günümüzde Çin dünyanın en uzun hızlı tren ağına sahip ülkedir. Çin’in hızlı tren hattı yaptığı şehirlerde ekonomik aktivitelerde artış görülüyor. Taşradan ülkenin doğusuna gelen birçok göçmen işçi doğdukları eyaletlere dönmeye başlamışlar çünkü oralarda iş olanakları artmış. Dinleme fırsatı bulduğum Çin’de uzun seneler görev yapmış eski bir Dünya Bankası uzmanına göre ülkenin orta bölgelerinde görülen ekonomik canlanmanın ana nedeni yapılan hızlı tren yolu hatlarıymış.
Çin, Avrupa ve İpek Yolu demiryolu bağlantılarına çok büyük bir destek veriyor, bunun sebebi nedir?
70’lerin sonunda Çin ekonomisi dünyaya açılmaya başladıktan sonra ülkenin doğusu hızla kalkındı. 2016 yılı sonuna gelindiğinde IMF’nin Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’na göre Çin’in doğusunda bulunan 3 büyük şehirde (Pekin, Şanghay, Tianjin) kişi başına düşen nominal gayri safi millî hasıla (GSMH) sırasıyla 17,795, 17,548 ve 17,321 ABD dolarını bulmuştur. Fakat ülkenin orta ve batı bölgelerinde gelir seviyeleri doğu bölgelerinin çok gerisinde kalmıştır.
Çin yönetimi, ülkenin batısında da hızlı tren yolları inşa ederek o eyaletlerinin de ekonomilerinin canlanmasını arzu ediyor. Demiryollarının ülkenin batısında da yaygınlaşması ile birlikte bir sonraki adım olarak Çin’in, Orta Asya, Batı Asya (Türkiye’nin içerinde bulunduğu bölge) ve Avrupa ile demiryolu hatlarının inşa edililmesine finansal ve teknolojik anlamda öncülük etmesi ile Avrasya’daki bağlanılabilirliğin arttırılması planlanıyor.
Rusya, Kafkaslar, İran gibi çeşitli rotalar var. Şu anda en çok öne çıkan bağlantı hangisi?
Şu anda yapım aşamasındaki en büyük proje Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru projesidir Çin’in finanse ettiği 50 milyar ABD dolarından büyük bir bütçeye sahip olan bu proje tamamlandığında Çin’in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Kaşgar şehri Pakistan’ın Gwadar limanı ile demiryolu vasıtası ile birbirine bağlanmış olacak.
Kars-Tiflis-Bakü etkili olabilir mi?
Bakü-Tiflis-Kars hattında düzenli taşımaların başlamasıyla Türkiye-Çin arasında ürün taşımacılığında demiryolunun gitgide daha çok tercih edileceğine inanıyorum.
Ancak şuna dikkat etmek gerekiyor. Çin Hükümetinin hedefi Çin’den Avrupa’ya demiryolu ile ulaşımın 10 günün altına inmesi ve yeterli taşıma kapasitesi oluşturulması, böylece demiryolunun Avrasya ülkeleri arasındaki başlıca taşımacılık şekli haline gelmesi. Kars’tan Sivas’a kadar olan hızlı tren yolu hattının gerçek anlamda 250-300 km lik trenlerin kullanımına uygun olmasının planlanmadığı o nedenle tam hızlı tren hattı denemeyecağı -hızlandırılmış demiryolu hattı denebileceği- söyleniyor. Bu nedenle, Çin’in bu alandaki çalışmalarını demiryolu profesyonelleri kadar, Kars ile Edirne’yi hızlı tren yoluyla birleştirmeyi amaçlayan Türkiye’nin siyasi kurumlarındaki yetkililerin de yakından takip etmelerinin ülkemiz için faydalı olacağını düşünüyorum.
Röportaj ve kapak fotoğrafı: Onur Uysal ©
Kategoriler:Yük Taşımacılığı
Rail Turkey Tr 